Gelukkig, nog geen ‘paradigmawisseling’ waarvan niemand weet wat die inhoudt, of nog erger: een cultuurverandering waarbij “alles anders moet”. Niet iedereen en alles betrekken bij de plannen: burgers hebben daar geen tijd voor en trouwens vaak ook geen zin in. Geen omarming van initiatieven waar anderen alleen maar last van hebben.
Geen ingewikkelde deregulering waar niemand op zit te wachten; de regels voor specifieke aspecten zijn toch helder en overzichtelijk genoeg? We kunnen nog gewoon een duidelijk nee, tenzij blijven verkopen waardoor ieder in principe weet waar hij of zij aan toe is. En we kunnen nog gewoon vooruit met de vertrouwde structuurvisie en het bewezen bestemmingsplan. Ook al knelt dat soms, daar weet de praktijk allang weg mee. Eenvoudige en duidelijke vergunningen verlenen op basis van degelijke procedures ook al zijn er dat soms wat meer. Handhaven zonder veel afwegingsgedoe en ingewikkelde beleidskaders. Geen brede afwegingen bij besluiten waarbij van alles en nog wat moet worden betrokken, terwijl toch duidelijk is wat de uitkomst moet zijn. En er hoeft gelukkig (voorlopig?) geen beleid te worden gevoerd waar geen bestuurder op zit te wachten. De komst van die Omgevingswet duurt hopelijk nog jaren: dat is iets voor de generatie na ons. Het kost sowieso de nodige energie om de dingen goed te blijven doen die we toch al gewend waren te doen. Voorlopig nog even rust in de tent en dat willen we graag ook zo lang mogelijk zo houden.
Als je van rust in de tent houdt dan is het uitstel van de Omgevingswet in deze hectische tijd een godsgeschenk en dan hoop je misschien stiekem wel op afstel. Of is dat toch niet wat kort door de bocht? Die tent staat wel behoorlijk in de wind. Dus wachten tot de wind gaat liggen. Of toch maar beter niet?
Is het toch niet slimmer om, ondanks het uitstel, alvast die Omgevingswet te omarmen? Van uitstel komt in dit geval immers zeker geen afstel, daarvoor zijn we al veel te ver op weg. De wet is voorjaar 2016 in het Staatsblad gepubliceerd en komt er vroeger of later zeker. Inderdaad wordt de nieuwe wetgeving met stoom en kokend water gereed gemaakt en er zijn maar weinigen die het tempo waarin de wet tot stand is gekomen en de uitvoeringsregelingen in procedure worden gebracht kunnen bijhouden. Niet voor niets is rond de invoering van de Omgevingswet door het Ministerie van IenM met het veld een omvangrijke invoeringsbegeleiding opgezet. Het uitstel geeft de mogelijkheid voor de uitvoeringspraktijk om zich degelijk voor te bereiden op wat er in het nieuwe stelsel staat te gebeuren en van betrokkenen wordt verwacht. Het biedt de gelegenheid om, onder minder tijdsdruk dan tot nog toe, werk te maken van de invoering van het nieuwe stelsel. En die gelegenheid moet volgens wel te baat genomen worden. Dat de Omgevingswet later in werking treedt, betekent bijvoorbeeld niet dat niet alvast een omgevingsvisie kan worden vastgesteld met integraal toekomstbestendig beleid. En waarom dan wachten met het herijken van de rol van het bestuur in de snel veranderende samenleving die vaak toch echt andere diensten verwacht dan thans vaak worden aangeboden? Daarvoor is geen Omgevingswet nodig, maar het is wel zeker aan de orde als straks de Omgevingswet in werking treedt. Het uitstel betekent ook niet dat niet alvast slim kan worden omgegaan met het actualiseren van bestemmingsplannen, door deze al zoveel mogelijk omgevingsplanproof te maken. Dat vergunningen tot stand komen als product van samenwerking tussen bestuur, initiatiefnemer en derde-belanghebbenden. En dat er wordt gehandhaafd met beleid. De wet dwingt er niet toe om alles anders te doen, maar sluit wel aan bij de snelle maatschappelijke veranderingen. Te vroeg klaar kan eigenlijk niet. Te laat wel. Als we bijvoorbeeld met de bestaande plannen niet meer vooruit kunnen omdat ze te star zijn. Als plaatselijke verordeningen van rechtswege zijn vervallen omdat ze niet tijdig in het omgevingsplan zijn verwerkt. Als de rechter besluiten vernietigt omdat te weinig rekening is gehouden met de nieuwe regels en de mogelijkheden die deze bieden. Als men ambtelijk en bestuurlijk nog in de oude wereld leeft terwijl de nieuwe zich intussen nadrukkelijk heeft gemanifesteerd.
Het is goed nieuws dat de Omgevingswet wordt uitgesteld, dat geeft alle partijen immers meer tijd voor de voorbereiding op de komst van die belangrijke en zeer welkome wet. Wij helpen u daar graag bij. Als u nu al begint, maar ook straks, als u de voorbereidingen nu uitstelt. In dat laatste geval moeten we met zijn allen wel een stuk flinker aanpakken dan wanneer we nu al beginnen. De toekomst begint immers ook wat dit betreft vandaag.
