Op 1 juli 2016 treedt de Erfgoedwet in werking. Met deze wetswijziging wordt de huidige Monumentenwet 1988 opgesplitst: een gedeelte (dat ziet op de fysieke leefomgeving) zal in 2019 opgaan in de Omgevingswet, het overige gedeelte is opgenomen in de nieuwe Erfgoedwet. Daarbij is voorzien in overgangsrecht.
Erfgoedwet
De Erfgoedwet (
Stb. 2015, 511
) vervangt zes wetten en regelingen op het gebied van het cultureel erfgoed, namelijk:
- De Monumentenwet 1988
- De Wet tot behoud van cultuurbezit
- De Wet tot teruggave cultuurgoederen uit bezet gebied
- De Uitvoeringswet UNESCO-verdrag 1970 inzake onrechtmatige invoer, uitvoer of eigendomsoverdracht van cultuurgoederen
- De Wet verzelfstandiging rijksmuseale diensten
- Regeling materieel beheer museale voorwerpen
Nieuw in de Erfgoedwet
De Erfgoedwet bevat een aantal veranderingen ten opzichte van de huidige wetgeving, waaronder de volgende:
- Het college van burgemeester en wethouders houdt voortaan een gemeentelijk erfgoedregister van aangewezen cultureel erfgoed bij, de gemeenteraad kan een erfgoedverordening vaststellen. Eenzelfde regeling is voor de provincie opgenomen;
- De huidige aanwijzingsprocedure voor rijksmonumenten wordt vervangen door de uniforme openbare voorbereidingsprocedure uit afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht. De beslistermijn wordt daarmee verkort van tien naar zes maanden.
- Invoering van een stelsel van wettelijk geregelde certificering voor het verrichten van opgravingen.
- Betere bescherming van maritiem erfgoed.
- Het vergunningstelsel voor archeologische opgravingen wordt vervangen door een certificeringsstelsel.
- Er zijn regels opgenomen die zien op een zorgvuldige afstoting van cultuurgoederen en op meer particulier initiatief bij het behoud van cultuurgoederen voor Nederland
- Harmonisering handhaving en toezicht op cultuurgoederen en musea.
De bedoeling is dat in de erfgoedwet een betere integratie met verschillende soorten erfgoed komt. Daarnaast worden de procedures uniformer en daarmee overzichtelijker.
Deze wetswijziging is dus zowel van belang voor overheden (gemeenten en provincies), als eigenaren van monumenten of van beschermde cultuurgoederen of erfgoed en musea en archeologen.
Erfgoed in de Omgevingswet
Onderdelen van de Monumentenwet 1988 met betrekking tot de fysieke leefomgeving, worden opgenomen in de Omgevingswet. De aanwijzing van ruimtelijk cultureel erfgoed - beschermde stads- en dorpsgezichten en cultuurlandschappen - en omgang met het cultureel erfgoed in de fysieke leefomgeving, komen in 2019 in de Omgevingswet terecht en zijn dus niet in de Erfgoedwet geregeld.
Hierbij wordt wel als vuistregel gehanteerd:
omgang
met het erfgoed in de Omgevingswet,
duiding v
an het erfgoed in de Erfgoedwet.
Overgangsrecht en Omgevingswet
De inwerkingtreding van de Omgevingswet staat gepland voor 2019. Voor de onderdelen die in de Omgevingswet zullen worden opgenomen is een overgangsregeling in de Erfgoedwet opgenomen voor de periode 2016-2019. De bepalingen uit de Monumentenwet 1988 die in 2019 naar de Omgevingswet over zullen gaan, blijven van kracht tot de Omgevingswet in werking treedt.
